EUDR, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 w sprawie ochrony środowiska poprzez odpowiedzialność przedsiębiorstw za nielegalne wycinanie lasów, jest nowym aktem prawnym, który wprowadza istotne zmiany dotyczące zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności przedsiębiorstw w łańcuchach dostaw. Rozporządzenie to ma na celu przeciwdziałanie nielegalnemu pozyskiwaniu zasobów naturalnych oraz zapewnienie, że firmy działające na rynku Unii Europejskiej przyczyniają się do ochrony środowiska i respektują zasady zrównoważonego rozwoju.
Cel EUDR
Celem EUDR jest stworzenie ram prawnych, które umożliwią walkę z deforestacją, szczególnie tą, która ma miejsce w wyniku działalności związanej z rolnictwem, produkcją surowców naturalnych, leśnictwem oraz handlem nimi. Rozporządzenie wprowadza obowiązki dla przedsiębiorstw, które wprowadzają na rynek UE produkty powiązane z deforestacją lub degradacją ekosystemów. Dotyczy to takich produktów jak soja, kakao, kawa, drewno, produkty papiernicze oraz niektóre rodzaje gumy i herbaty.
Kluczowe zasady EUDR
Rozporządzenie wprowadza szereg wymogów, które muszą spełniać firmy, aby ich produkty mogły być dopuszczone do obrotu na rynku Unii Europejskiej. Należą do nich m.in. obowiązki w zakresie:
- Wykazywania zgodności z przepisami: Przedsiębiorstwa muszą udowodnić, że produkty, które wprowadzają na rynek UE, nie pochodzą z nielegalnych źródeł. Oznacza to konieczność ścisłej kontroli łańcuchów dostaw i udokumentowania, że surowce nie zostały pozyskane w sposób niezgodny z prawem, w tym także w krajach trzecich.
- Zbierania danych o źródłach: Firmy są zobowiązane do gromadzenia i udostępniania informacji na temat pochodzenia produktów, co ma na celu większą przejrzystość i łatwiejszą weryfikację zgodności z normami zrównoważonego rozwoju.
- Punkty kontrolne i certyfikacja: EUDR wymaga, aby wszystkie firmy przechodziły proces certyfikacji dotyczący legalności i zgodności z normami ochrony środowiska. Produkty, które spełniają wymogi, będą mogły otrzymać odpowiednie oznaczenie, potwierdzające ich zgodność z EUDR.
- Monitorowanie i raportowanie: Przedsiębiorstwa zobowiązane są do regularnego raportowania działań związanych z przestrzeganiem regulacji dotyczących deforestacji. W tym celu będą musiały wykorzystywać technologie śledzenia i monitorowania łańcuchów dostaw.
- Odpowiedzialność firm: Jeśli firma nie będzie przestrzegać przepisów EUDR, może zostać ukarana grzywną. Ponadto, odpowiedzialność za nielegalne działania w łańcuchach dostaw będzie wymagała od przedsiębiorstw wprowadzenia odpowiednich procedur kontrolnych oraz ścisłej współpracy z dostawcami.
Wpływ EUDR na biznes
EUDR wyznacza nowe standardy, które będą miały wpływ na sposób, w jaki przedsiębiorstwa prowadzą działalność międzynarodową. Firmy działające w UE oraz importujące produkty do UE będą musiały dostosować swoje procedury wewnętrzne, w tym procesy audytów, certyfikacji oraz raportowania, aby spełnić nowe wymagania.
Dla firm może to oznaczać większe koszty związane z pozyskiwaniem i certyfikowaniem surowców oraz zmiany w strategiach zarządzania łańcuchem dostaw. Ponadto, mogą wystąpić wyzwania związane z pozyskiwaniem odpowiednich danych na temat pochodzenia produktów, szczególnie w kontekście działalności na rynkach o słabszym nadzorze nad ochroną środowiska.
Z drugiej strony, EUDR może stwarzać okazje dla firm, które już wdrożyły zasady zrównoważonego rozwoju i dbają o transparentność łańcuchów dostaw. Przedsiębiorstwa, które będą w stanie szybko zaadoptować te zmiany, mogą zyskać przewagę konkurencyjną i umocnić swoją reputację wśród konsumentów poszukujących produktów zgodnych z zasadami odpowiedzialności społecznej.
Implementacja EUDR
EUDR wchodzi w życie stopniowo, a przedsiębiorstwa mają określony czas na dostosowanie swoich procedur do nowych wymogów. Komisja Europejska oraz państwa członkowskie UE będą monitorować realizację tych zasad, w tym poprzez systemy kontroli i inspekcji.
Pomimo wyzwań, które mogą pojawić się w związku z pełnym wdrożeniem rozporządzenia, EUDR ma na celu stworzenie bardziej odpowiedzialnego rynku, który będzie promował ochronę środowiska i zrównoważony rozwój. Długoterminowo, może to przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu działalności gospodarczej na klimat oraz wspierać globalną walkę z nielegalną wycinką lasów i degradacją ekosystemów.
EUDR stanowi ważny krok w stronę bardziej odpowiedzialnego zarządzania zasobami naturalnymi na rynku europejskim. Firmy działające w UE i związane z rynkiem surowców będą musiały dostosować się do nowych wymogów, które wprowadzą transparentność i odpowiedzialność w łańcuchach dostaw. Choć wdrożenie EUDR wiąże się z kosztami i wyzwaniami, stanowi także szansę na umocnienie pozycji przedsiębiorstw, które priorytetowo traktują zrównoważony rozwój i dbałość o środowisko.